Według Deklaracji Bulońskiej z 1905 roku esperantystą jest: "każdy człowiek, który zna i używa języka esperanto, nieważne w jakim celu. Przynależność do aktywnej organizacji esperanckiej dla każdego esperantysty jest wskazana, lecz nie jest obowiązkowa".

Sławni Esperantyści

Leon Zamenhof - brat Ludwika Zamenhofa. Urodził się w roku 1879 w Warszawie i zmarł w 1934 także w Warszawie. Był lekarzem - laryngologiem. Leon Zamenhof został esperantystą w 1898. Uczestniczył we wszystkich spotkaniach lokalnego ruchu esperanckiego. Był założycielem Esperanckiego Towarzystwa "Konkordo", współpracownikiem "Pola Esperantisto" i korespondentem Akademii Esperanta. Był twórcą wielu oryginalnych poematów, a także wielu tłumaczeń.

Felix Zamenhof - brat Ludwika Zamenhofa. Urodził się w roku 1868 w Białymstoku, zmarł w 1933 w Warszawie. Pracował jako farmaceuta. Felix pomagał bratu rozpowszechniać "Unua Libro" (Pierwszy Podręcznik): pakował, adresował i rozwoził książkę pod różne adresy. Był aktywnym działaczem ruchu esperanckiego, często uczestniczył w Światowych Kongresach. Jego esperanckie wiersze były publikowane w gazetach: "Pola Esperantisto" (Polski Esperantysta), "La Esperantisto" (Esperantysta), "La Revuo" (Czasopismo), i "La Ondo de Esperanto"(Fala Esperanta). Specjalnie na Światowy Kongres Esperanta w Boulogne-sur-Mer napisał poemat "La Homa Doloro" (Ludzkie cierpienie).

Lidia Zamenhof -córka Ludwika Zamenhofa. Urodziła się w roku 1904, została zamordowana w obozie koncentracyjnym Treblinka w roku 1942. Lidia nauczyła się esperanta jako 9 letnia dziewczynka. W wieku 14 lat już tłumaczyła polską literaturę, kilka lat później pojawiły się jej pierwsze publikacje. Była sekretarzem Espranckiego Towarzystwa "Konkordo" w Warszawie, często organizowała przemówienia i kursy. Jako nauczycielka esperanta metodą bezpośrednią (cseh-metoda) prowadziła kursy w wielu krajach. Lidia aktywnie współpracowała ze Studenckim Ruchem Esperanckim, z Międzynarodową Studencką Ligą, ze Światową Organizacją Esperanta i Cseh-Instytutem. Pisała również do wielu esperanckich czasopism. W roku 1933 zostało opublikowane jej tłumaczenie znanego dzieła Henryka Sienkiewicza "Quo Vadis". Podczas drugiej wojny światowej Lidia Zamenhof została aresztowana i uwięziona w getcie warszawskim,
a potem przewieziona do obozu koncentracyjnego Treblinka.

Antoni Grabowski urodził się w roku 1857 obok Chełmna, zmarł w 1921 w Warszawie.
Był inżynierem-chemikiem. W roku 1887 kupił "Unua Libro" (Pierwszy Podręcznik), w której Zamenhof przedstawił projekt języka międzynarodowego. Grabowski szybko przeczytał książkę i nauczył się języka. Natychmiast pojechał do Warszawy, by spotkać się z Ludwikiem Zamenhofem. W tym właśnie dniu odbyła się pierwsza rozmowa w języku esperanto. Wkrótce Grabowski rozpoczął swoją działalnść na polu esperanta.
W 1888 roku przetłumaczył "La neĝa blovado" (Zamieć) Aleksandra Puszkina, a rok później "La gefratoj" (Brat i siostra) Johanna Wolfganga von Goethe. Był przewodniczącym Warszawskiego Towarzystwa Esperanckiego i później od 1908 przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Esperanta, a także dyrektorem sekcji gramatycznej Akademii Esperanta. Grabowski jako pierwszy prowadził kursy esperanta w kilku warszawskich szkołach.
Napisał w "Pola Esperantisto" artykuł "Esperanto jako propedeutyka języków" w którym przedstawił, jak nauka esperanta pomaga w nauce innych języków. W 1913 pojawiła się antologia "El Parnaso de Popoloj" (Parnas Narodów), która jest zbiorem 116 poematów, które przedstawiają 30 języków i kultur. Podczas pierwszej wojny światowej Grabowski chorował, wtedy właśnie przetłumaczył polską epopeję "Sinjoro Tadeo" (Pan Tadeusz) Adama Mickiewicza. Inne ważne tłumaczenia Grabowskiego to: "Mazepa" dramat Juliusza Słowackiego, " Halka" opera Stanisława Moniuszki, "Pekoj de Infaneco" (Grzechy Dzieciństwa) Bolesława Prusa. Był również autorem Wielkiego Słownika Polsko-Esperanckiego i Esperancko-Polskiego (Granda Vortaro Pola-Esperanto kaj Esperanto-Pola.)

Leo Belmont (właściwie Leopold Blumental) urodził się w 1865 roku w Warszawie, zmarł w 1941 warszawskim getcie. Był dziennikarzem i pisarzem. Pracował jako redaktor politycznej gazety "Wolne Słowo" (Libera Vorto). Z powodu swoich artykułów Belmont był kilkakrotnie aresztowany. Napisał około 100 książek. Jego powieści historyczne były bardzo chętnie czytane. Był znany również jako satyryk, autor powieści kryminalnych i tłumacz z języka niemieckiego. Belmont pracował bardzo aktywnie w ruchu esperanckim. W 1887 wysłał list z pozdrowieniami do Zamenhofa. Pisał artykuły o esperancie w polskich i rosyjskich czasopismach. W gazecie "Wolne Słowo" często publikował artykuły w obronie esperanta. Był wiceprzewodniczącym rosyjkiego Towarzystwa Esperanto w Petrogradzie, a potem Towarzystwa Esperanto w Warszawie. Podczas Pierwszego Światowego Kongresu Esperanta zaproponawał, by Kongresy odbywały się co roku. Był także wiceprzewodniczącym Polskiego Związku Esperanta i członkiem Akademii Esperanta. Dużo pisał po esperancku, współpracował z różnymi esperanckimi gazetami. W 1908 ukazały się jego "Sonoj Esperantaj" (Dźwięki eperanckie). Był także autorem polsko-esperanckiej gramatyki.

Edmond Privat (1889- 1962) był francuskojęzycznym esperantystą ze Szwajcarii. Był doktorem historii, pisarzem i dziennikarzem. W 1903 roku rozpoczął naukę esperanta wraz ze swoim szkolnym kolegą Hectorem Hodlerem. Tworzył oryginalne dramaty, poematy, opowiadania, podręczniki i książki o ruchu esperanckim. Privat był głównym redaktorem czasopisma "Esperanto" i przewodniczącym Światowej Organizacji Esperanta. Prezentował esperanto w Lidze Narodów. Był bardzo dobrym organizatorem, zorganizował wiele międzynarodowych konferencji. Był także doskonałym mówcą, dlatego po śmierci Ludwika Zamenhofa, wygłaszał coroczne tradycyjne kongresowe przemówienia podczas uroczystego otwarcia Kongresu.

Hector Hodler urodził się w roku 1887 w Genewie, zmarł w 1920. Był synem znanego szwajcarskiego malarza Ferdinanda Hodlera. Jako 16-latek Hector rozpoczął naukę esperanta razem ze swym kolegą Edmondem Privatem. Wkrótce założył klub i gazetę "Juna Esperantisto" (Młody Esperantysta), przetłumaczył nowelę Bernardina de Saint Pierre "Paŭlo kaj Virginio", a także pisał artykuły do "Tra La Mondo" (Przez Świat). Od 1907 redagował gazetę "Esperanto" i robił to 13 lat, aż do śmierci. 28 kwietnia 1908 roku Hodler razem z innymi założył Światową Organizację Esperanta i został jej wiceprzewodniczącym. Szczególnie inetresowł się sprawami socjalnymi i ochroną zwierząt. Należał do towarzystwa ochrony zwierząt, które działało w Genewie.

Kalman Kalocsay 1891- 1976) był węgierskim esperanckim poetą, tłumaczem i redaktorem. Studiował medycynę, został głównym infektologiem w budapesztańskim szpitalu.
Jego nazwisko często było esperantyzowane jako Kolomano. W 1921 roku wydał oryginalną antologię poezji "Mondo kaj Koro" (Świat i Serce). Pisał także "Rimportretoj" (Rymowane portrety), czyli poezje o ówczesnych ważnych działaczach ruchu. Kalocsay utworzył świat literatury esperanckiej w gazecie "Literatura Mondo" (Świat Literatury), a grupa twórców, którzy pracowali w gazecie nazywała się Budapesztańska Szkoła.

Kazimierz Bein (Kabe) urodził się w roku 1872, a zmarł w 1959. Był polskim lekarzem-okulistą. W świecie esperanckim znamy był pod pseudonimem Kabe. Aktywnie pracował w ruchu esperanckim, od 1906 był wiceprzewdniczącym Akademii Esperanta. Kabe nie tworzył dzieł w oryginale, lecz wiele tłumaczył. Miał wielki wpływ na rozwój esperanckiego stylu literackiego. Jego język był zrozumiały, prosty, elegancki, pozbawiony naleciałości narodowych. W roku 1904 ukazało się jego tłumaczenie wielkiej powieści historycznej "Fundo de l' mizero" Sieroszewskiego. Był także autorem "Vortaro de Esperanto" (Słownik esperanta), tłumaczem "Faraona" - znanej powieści Bolesława Prusa i wielu innych dzieł.
W 1911 roku Kabe nagle opuścił ruch esperancki, bez żdnego wyjaśnienia.
Od jego pseudonimu Kabe pochodzi słowo kabei, które oznacza, że aktywny działacz opuścił ruch esperancki.

Julian Tuwim urodził się w roku 1894 w Łodzi, zmarł w 1953 w Zakopanem. Był poetą, publicystą, a także tłumaczem poezji na język esperanto. Debiutował w 1913 poematem "Prośba". Rozpoczął współpracę z czasopismem "Pro arte et studio". Utworzył ze swoimi przyjaciółmi grupę "Skamander ", która tworzyła nową, nowoczesną i prostą poezję.
Podczas drugiej wojny światowej wyjechał do Rumunii wraz z polskim rządem. Potem pojechał do Brazylii. Tam powstał jego słynny poemat "Polskie kwiaty".
Tuwim nauczył się esperanta w roku 1909. Wkrótce ropoczął tłumaczenie poezji Leopolda Staffa na język esperanto, a potem także tłumaczył innych poetów. W roku 1911 w czasopiśmie "Pola Esperantisto" (Polski Esperantysta) ukazały się jego tłumaczenia, a w 1912 zostało wydane tłumaczenie "Aŭtunaj agordoj" (Jesienne nastroje) Leopolda Staffa. Tuwim nigdy nie tworzył oryginalnie w języku esperanto. Najpierw tłumaczył poezję innych poetów na esperanto, a dopiero potem zaczął tworzyć w języku polskim. Droga literacka tego sławnego polskiego poety rozpoczęła się przez esperanto.

Odo Bujwid rodził się w roku 1857 w Wilnie, a zmarł w 1942 w Krakowie. Był pierwszym polskim bakteriologiem. Studiował medycynę w Warszawie razem z Ludwikiem Zamenhofem, potem specializował się w bakteriologii w Berlinie u Roberta Kocha, a następnie w Paryżu w Instytucie Ludwika Pasteura. Od 1893 był profesorem uniwersyteckim w Krakowie. Bujwid napisał wiele artykułów naukowych w języku polskim, francuskim, niemieckim i rosyjskim. Razem ze swoją żoną organizował prelekcje i kursy w celu propagowania higieny. Zajmował się także produkcją szczepionek. Działalność w ruchu esperanckim rozpoczął w 1912 roku, kiedy został przewodniczącym Światowego Kongresu Esperanta w Krakowie. Dzięki Odo Bujwid Marszałek Polski Józef Piłsudski przyjął patronat Światowego Kongresu Esperanta w 1931. Bujwid sprawił także, że polskie radio od czasu do czasu nadawało audycje w języku esperanto. W roku 1930 odbył propagandową podróż przez Holandię, Danię i Szwecję, pisał wiele artykułów na temat języka międzynarodowego. Był honorowym członkiem Światowej Organizacji Esperanta. Przez wiele lat wydawał czasopismo "Pola Esperantisto" (Polski Esperantysta).



początek
Polski Związek Esperantystów - oddział Gliwice (Pola Esperanto Asocio - filio Gliwice), ul. Zwycięstwa 1, 44-100 Gliwice
esperanto­_gliwice@poczta.onet.pl